Modern Meyvecilik

MODERN MEYVECİLİK

( BODUR ELMA YETİŞTİRİCİLİĞİ)





Son yıllarda ekonomik şartlar ve Pazar isteklerinin değişmesi nedeniyle modern meyveciliğin yapılması gerekmektedir. Modern meyvecilikte birim alandan daha çok ve yüksek kalitede ürün elde etmek esastır. Elma yetiştiriciliğinde ülkemizde dekara ortalama 1335 kg ürün alınırken; gelişmiş ülkelerde dekara ortalama 6-8 ton ürün alınmaktadır. Bunun nedeni ise bu ülkelerde klasik meyvecilik yerine modern meyveciliğin yapılıyor olmasıdır.



Şekil 1. M9 Üzerine Aşılı Yeni Tesis Bir elma Bahçesi



Ø BODUR MEYVE YETİŞTİRİCİLİĞİNİN AVANTAJLARI



ü Birim alanda daha çok ağaç kullanılarak daha fazla ürün alınır.

ü Bodur meyve ağaçları erken yaşta meyveye yatar.

ü Budama, seyreltme, gübreleme gibi bahçe işleri daha kolay ve ekonomik olarak yapılabilir.

ü Hastalık ve zararlılarla mücadele daha az ve etkili biçimde kontrol edilir.

ü Hasat ve elden geçirmenin kolaylığı nedeniyle insan işgücü ve üretim giderleri azaltılır.

ü Meyve iriliği ve renk yönünden daha kaliteli ve bir örnek ürünün elde edilmesi sonucu pazarlanabilen meyve oranının artırılması söz konusudur.



Ø KULLANILAN ANAÇLAR



Bodur elma yetiştiriciliği daha çok zayıf gelişen anaçlar kullanılarak yapılmaktadır. Son yıllarda ülkemizde de uygulanmaya başlayan bu tür yetiştiricilik için çok farklı gelişme gücünde olan anaçlar bulunmaktadır. Bu anaçlardan en yaygın olarak kullanılan M9 ve MM106 anaçlarının bazı özellikleri aşağıda belirtilmiştir.

M9 : Bodur anaçlar içinde dünyada en çok kullanılan anaçtır. Çok bodur ağaçlar meydana getirirler. Verimli topraklarda daha iyi gelişirler. Kök sistemi zayıftır ve gevrektir. Dikimden sonra ömrü boyunca desteğe ihtiyaç gösterirler. Dikimin hemen ertesi yılı meyve vermeye başlarlar ve en iyi koşullarda bile boyu 2,50- 2,70 metreyi geçmez. Ağaçlardaki bütün meyveler merdiven kullanmaksızın rahatça toplanabilir. Verimli topraklarda ağaç başına 60-70 kg ürün alınabilir. Dönümden ortalama 6-8 ton ürün alınabilmektedir. M9 anacı boğaz çürüklüğüne dayanıklı; ateş yanıklığına ve pamuklu bite hassastır.



Şekil 2. Farklı anaçların büyüklük ve verim ilişkileri

MM106 : Bu anaca aşılı ağaçlar çöğür anacının %50’si büyüklükte ağaçlar oluştururlar. Toprağın drenajı iyi olmalıdır. Çok iyi kök sistemi oluştururlar ve desteğe ihtiyaç göstermezler. Dikimi izleyen 2-3. yıllarda önemli ölçüde meyve vermeye başlarlar. Üzerine aşılanan çeşitlere göre değişmekle birlikte 5 m X 3 m veya 4 m X 3 m mesafelerle dikilmeleri uygundur. Dönüme ortalama 65-80 adet fidan dikilebilmektedir. Bu anaç pamuklu bite dayanıklı, kök boğazı çürüklüğüne hassastır.

Ø BODUR BAHÇE TESİSİ

Fidan dikimi yapılmadan önce dikim noktaları kazıklarla işaretlenir. Bu amaçla uzun bir ipin arazinin üst başına gerilmesi ile dikim sıraları; sağ yada sol başına gerilmesi ile de ilk sıranın fidan yerleri belirlenir. Bu aşamadan sonra her sıraya gerilen ip doğrultusu boyunca şerit metre yardımı ile sıra üzeri fidan yerleri tek tek ve kontrollü olarak belirlenir ve kazıklarla işaretlenir. Güneş ışığından iyi yararlanmak için dikim sıraları Kuzey-Güney istikametinde olmalıdır. Tozlayıcı çeşit sırası 30 m’yi geçmemelidir. Bu amaçla her 5-6 sırada bir tozlayıcı sırası dikilmelidir. Fidan yerlerini belirlemede ve fidan dikimi esnasında dikim tahtası kullanılmalıdır.



Şekil 3. M9 Anacı İle Kurulan Bahçelerde Sıra Arası Ve Sıra Üzeri Mesafeler, Kırmızı Renkli Olanlar Tozlayıcı Çeşitler.



Ø BODUR AĞAÇLARDA DİREK DİKİMİ

Modern meyve yetiştiriciliğinde bodur anaçlar (M9, M26) kullanıldığında; ağaçların yıkılmasını önlemek, dalları eğmek ve meyve yükünü taşımak amacıyla her ağaca bir direk veya telli terbiye sistemi gereklidir. Bu amaç için sanayi borusu, ağaç direk veya beton direkler kullanılmaktadır. Direk dikim işleminin fidan dikiminden önce yapılması tavsiye edilir. Telli terbiye sisteminde her 10-14 metreye bir direk dikilmesi, 3 metre boyundaki direklerin 60 cm sinin toprağa gömülüp betonlanması, 3 veya 4 sıra tel çekilmesi gereklidir. 3 mm’lik galvenizli tel kullanılması tavsiye edilir.





Ø SULAMA VE GÜBRELEME UYGULAMALARI



Sulama yapılmasının önemi kadar bir sulamada verilmesi gerekli olan su miktarı ve sulama zamanı da önemlidir. Bodur meyve yetiştiriciliğinde kontrollü su uygulaması meyve verim ve kalitesine büyük ölçüde etki eder. Kontrollü su uygulamaları modern sulama yöntemleri ile mümkündür. Bu yöntemlerin başında damlama ve mini sprink sulama yöntemleri gelmektedir. M9 anacı ile sık dikilen bahçeler için damlama sulama en uygun ve şart olan bir yöntemdir.

Gübreleme programı için mutlaka toprak ve yaprak analizleri yapılması gereklidir. Bu analizlere göre uzman kişiler tarafından yapılacak gübreleme tavsiyesi damlama sulama sistemiyle birlikte uygulanmalıdır. Enstitümüze ait laboratuarda toprak ve yaprak analizleri yapılmaktadır.



Ø KLASİK YETİŞTİRİCİLİK İLE MODERN YETİŞTİRİCİLİĞİN KARŞILAŞTIRILMASI



Tohum anacı üzerine aşılanan çeşitlerde bahçeye dönüme 20-28 adet elma fidanı dikilirken; M9 anacı üzerine aşılı çeşitlerle dönüme 170-190 adet fidan dikilebilmektedir. Klasik elma bahçelerinden dönüme ortalama 1-2 ton ürün alınırken; modern sistemde 6-8 ton ürün alınabilmektedir. M9 anacı üzerine aşılı çeşitler tam ve ekonomik anlamdaki verime 3. ve 4. yaşında geçerken; çöğür üzerine aşılı aynı çeşitler 12-15. yılda geçebilmektedir. Bu nedenle bodur anaç kullanılarak yapılan yetiştiricilikte yaptığımız yatırım masrafları erken yıllarda bize geri dönmektedir.



Sonuç olarak ülkemizin batısında hızla yayılan bodur elma yetiştiriciliği ilimiz ve bölgemiz içinde ümitvar görülmektedir. Halen enstitümüzde M9 üzerine aşılı 12 elma çeşidinin denemeleri devam etmektedir. Bodur elma yetiştiriciliği konusunda bilgi almak isteyen üreticilerimiz Erzincan Bahçe Kültürleri Araştırma Enstitüsüne gelerek hem bodur bahçemizi gezebilir ve hem de daha detaylı bilgi alabilirler.



HAZIRLAYAN:

Adnan DOĞAN